Karaburun Jeorota Projesi

Projenin temel amacı, kentleşmenin kırsal alanla bütünleşik biçimde ilişkilendirilmesi ve bölgesel mirasın korunması üzerine odaklanmaktadır. Bu doğrultuda, Karaburun yarımadası, benzersiz jeolojik yapısı ve kent-kır ilişkisindeki önemi nedeniyle örneklem olarak seçilmiştir. Çalışma, kırsal kalkınmaya katkı sağlamak ve kır-kent ilişkilerini bütüncül bir planlama ile ele almak üzere Karaburun Yarımadası’nın zengin jeolojik unsurlarını dikkate alarak jeorota oluşturmayı hedeflemektedir.

Jeorota projesi kapsamında, Karaburun Yarımadası’ndaki farklı noktalarda alanlarında uzman araştırmacılar, jeolojik ve ilişkili kültürel mirası tespit, analiz ve değerlendirme çalışmaları yürütecektir. Bu araştırmalar, teknik yönlerin yanı sıra sosyal, kültürel ve tarihsel unsurları da kapsayarak, jeolojik yapının tarih, kültür, mimari ve yerel halkın sosyolojik yapısına olan etkilerini ortaya çıkaracaktır. Böylece, bölgesel mirasın bütüncül bir yaklaşımla geliştirilmesi ve korunması sağlanacaktır.

Örnek olarak, Karaburun cıva madeni gibi tarihi öneme sahip olan noktalarda, jeolojik ve hidrojeolojik özellikler incelenecek, yıkıntı hâlindeki tesisler tespit edilip belgelenerek maden atıklarının çevresel etkileri analiz edilecektir. Ayrıca, bu bölgelerde daha önce çalışmış kişilerle yapılacak görüşmeler ve arşiv taramasıyla bölgenin tarihini ve etnografik yapısını anlama fırsatı elde edilecektir. Farklı disiplinlerden araştırmacılar ve özgün yöntemlerin bir araya gelmesi sayesinde bu çalışma, bölgenin jeolojik, ekolojik ve kültürel mirasının detaylı bir değerlendirmesini sunacaktır.

Projede bölgesel mirasın kent etkileşimi ile ele alınması, bölgenin kendine özgü yerel özelliklerinin ve yaşam biçiminin korunması ve sürdürülmesi önemlidir. Bu sayede, kentleşme sürecinde doğal ve kültürel mirasın özgün niteliği nesilden nesile aktarılacak ve kültürel faaliyetlerin gelişimine olanak sağlanacaktır.

YÜRÜTÜLECEK ÇALIŞMALAR

Tarihî Araştırma:

Karaburun Yarımadası’ndaki jeorota kapsamında yerleşim yerleri, tarihî maden ocakları ve diğer tarihî yapılarla ilgili araştırma, belgeleme ve arşiv çalışmaları için Ahmet Piriştina Kent Arşivi ve Müzesi, Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Arşivi, İzmir Millî Kütüphane, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Arşivleri Başkanlığı ve T.C. Başbakanlık Osmanlı Arşivi gibi kurumlar araştırmacılar tarafından incelenecektir. Birincil kaynaklardan elde edilen verilerle bölgenin tarihçesi ortaya çıkarılacaktır.

Sosyal Araştırma:

Bölgenin özgün jeolojik yapısının yerel halk tarafından nasıl algılandığını anlamak için derinlemesine görüşmeler ve sözlü tarih çalışmaları yapılacaktır. Görüşmeler, yapılandırılmış olmayan formatta gerçekleştirilerek katılımcıların öznel bakış açıları keşfedilecektir. Ayrıca, belirli köylerdeki kanaat liderleri ve yerel halkla yapılan sözlü tarih çalışması, bölgenin jeolojik mirasının kültürel yaşama olan etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır.

Jeolojik/Hidrojeolojik Özellikler ile İlgili Araştırma ve Değerlendirmeler:

Bölgedeki jeolojik ve hidrojeolojik veriler toplanacak ve 1/25.000 ölçekli topoğrafik haritalara işlenecektir. Ayrıca, drone kullanarak bölgenin üç boyutlu jeolojik yapısı çıkarılacaktır. Su kaynaklarından ve maden sahalarından alınacak numunelerin kimyasal ve fiziksel analizleri İYTE Çevre-ARGE ve JEOMER merkezlerinde yapılacaktır. Bu veriler, projenin jeolojik temelini oluşturacaktır.

Alanın Ekolojisi ve Mikrobiyolojisi Üzerine Yapılacak Olan Çalışmalar:

Mağaralardaki bakteriyel çeşitlilik ve mağara içerisindeki mikrobiyolojik etkileşimlerin belirlenmesi için metagenomiks yöntemi kullanılacaktır. Mağaralardan alınan su ve yapı örneklerinin analizleri ile mağara içindeki mikroorganizmaların önemi anlaşılacaktır.

Kırsal Kalkınma, Kentleşme, Analiz:

Karaburun Yarımadası’nın fiziki planlama nitelikleri, demografik değişim, arazi kullanım örtüsü, ekosistem hizmetleri haritalaması ve yerleşme trendleri analiz edilecektir. Bu analizler, bölgedeki kırsal kalkınma ve kentleşme süreçlerine ışık tutacaktır.

Jeomiras Varlıklarının Tespiti Mimari ve Yapısal Özellikleri:

Proje kapsamında yer alan antik taş ocakları, tarihî maden ocakları ve endüstri mirası anıtların mimari özellikleri, malzeme özellikleri ve yapım teknikleri belirlenecek, saha çalışmalarıyla ölçüleri alınacak ve envanterlere işlenecektir. Bu çalışmalar, bölgedeki jeomiras varlıklarını belgelemeyi amaçlamaktadır.