Yer Altı Suyu Rotası Projesi

İçmeler-Gülbahçe-Barbaros-Kadıovacık-Ildırı Yer Altı Suyu Rotası Nasıl Başladı ?

İklim değişikliği, artan nüfus, çevre kirliliği, bilinçsiz su kullanımı gibi çeşitli nedenlerle günümüzde kullanılabilir su kaynakları son derece kısıtlıdırç Küresel su sorununa yerel ölçekte ve kültürel miras perspektifinden uygulanabilir bir model oluşturma macını taşıyan araştırmamız, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsünün Bilimsel Araştırma Projeleri kapsamında desteklediği bir projedir. Bu kitapçık, ‘’Yer Altı Su Kaynaklarının Kültrel Miras Bağlaminda Değerlendirilmesi İçin Model Önerisi’’ isimli araştırma projemizin verileri doğrultusunda hazırlanmıştır.

Yer Altı Suyu Rotası Nedir ?

Araştırma kapsamında; önemli yeraltı su kaynaklarına sahip ve bu kaynakları geçmişte de farklı sistemlerle kullanmış olan Urla Yarımadası’ndaki Gülbahçe, İçmeler, Barbaros, Kadıovacık ile Ildırı köyleri, aynı zamanda bir yer altı su rotası hattı oluşturmaları dolayısıyla seçilmiştir. İçme suyunun tamamına yakınının yer altı sularından sağlandığı Yarımada’da, doğudan batıya doğru su rotasındaki en önemli lokasyonları olan İçmeler soğuk su kaynakları, Gülbahçe jeotermal kaynağı, Barbaros Polyesi ve su kuyuları, Kadıovacık Polyesi ve su kuyuları, Ildırı soğuk su kaynakları ve su kuyuları bulunmaktadır.

Çalışma Alanları

Ildırı

Ildırı Körfezi’ne boşalan doğal su kaynakları ve Çeşme’nin su ihtiyacını karşılayan su kuyuları ile birlikte Ildırı, önemli su lokasyonlarından biridir. Ildırı karstik kaynakları, Erythrai antik kentinin bulunduğu yerdedir ve su rotası içinde Yarımada’nın en önemli bölgesi olma özelliği taşımaktadır.

Kadıovacık

Kadıovacık, 19. Yüzyıldan itibaren Türkmen halkın yerleştiği bir köyüdür. Kadıovacık’ı yurt edinen yöre halkı ‘su’ya ulaşmak için yeraltı su kaynaklarını keşfetmek zorunda kalmıştır.

Yeraltı suları doğrudan Ildırı kaynaklarına boşaldığından burada yaşamın devamı için geçmişte 24 adet geniş çaplı keson kuyu, yerel malzeme ve kuru duvar tekniği ile inşa edilmiştir. Kuyuların az bir kısmı doğrudan su kaynağından beslenmekte; ayrıca yüzey ve yer altından su hasadı yapılmaktadır.

Barbaros

Barbaros, 19. Yüzyıldan itibaren Türkmen halkın yerleştiği bir köyüdür. Su rotası olarak tespit edilen bölgede en fazla kuyunun bulunduğu yerleşim yeridir. Köy merkezinin içinde farklı sayılarda kuyuların bir araya gelmesiyle oluşan altı adet kuyu kümesi ve köy içi ve etrafında farklı konumlarda çeşitli kuyular bulunmaktadır.

Gülbahçe

Gülleri ile meşhur olan Gülbahçe Köyü’nün yerlileri, Selanikli mübadillerdir. Gülbahçe su varlığı anlamında geçmişten günümüze yokluk çekmemiş bir köydür. Su yapıları olarak hamam, ılıca, çeşme ve tarımsal amaçlı tarlalarda açılmış keson kuyular bulunmaktadır. İYTE kampüs alanı sınırlarında yer alan Gülbahçe jeotermal sahasında Roma döneminden kaldığı düşünülen tarihî bir Ilıca bulunmaktadır.

İçmeler

Malgaca dağlarının eteği boyunca kuzey güney istikametli çıkan yeraltı suları bölgenin karstik kaynaklarından biridir.

Kuyu Öyküleri

Su rotasının en kurak bölgeleri olan özellikle Kadıovacık ve Barbaros’ta onlarca su kuyusu bulunmaktadır. Yöre halkının bu kuyulardan bazılarına adlar verdikleri, kuyularla ilgili rivayetlerin dilden dile aktarıldığı ve kuyu başlarında birtakım ritüellerin ve geleneklerin devam ettirildiği tespit edilmiştir.